PROGRAM REHABILITACJI PO OPERACJACH KR�GOS�UPA
Schorzenia kr�gos�upa powoduj� obecnie ponad 15% absencji chorobowych i s� najcz�stszym powodem niezdolno�ci do pracy u os�b poni�ej 45 roku �ycia. Stanowi� one drug� w kolejno�ci przyczyn� stosowania przez ludzi lek�w przeciwb�lowych. W 2000 roku w Wielkiej Brytanii leczenie 3,1 mln pacjent�w kosztowa�o 9 bln funt�w brytyjskich. W 1992r. schorzenia kr�gos�upa w Polsce stanowi�y najcz�stsz� przyczyn� orzeczonego inwalidztwa, za� w okresie 1967�1987 absencja z powodu chor�b uk�adu ruchu, w�r�d kt�rych b�le kr�gos�upa s� najbardziej rozpowszechnione wzros�a 3-krotnie.
W ostatnich latach obserwuje si� istotny wzrost liczby pacjent�w poddanych leczeniu operacyjnemu z powodu schorze� kr�gos�upa. Do 2000 roku operowanych by�o w ci�gu roku przeci�tnie 3% pacjent�w skar��cych si� na b�le kr�gos�upa. W ci�gu 5 lat w USA, w latach 2002 � 2007, cz�sto�� procedur operacyjnych wzros�a o 1400% ! Podobn� tendencj� obserwujemy w krajach Europy zachodniej i naszym kraju.
Ostatnie lata, to okres intensywnego rozwoju neuroortopedii � skomplikowanej metody leczenia schorze� kr�gos�upa z wykorzystaniem implant�w. Zosta�y stworzone nowe perspektywy dla pacjent�w , kt�rzy dotychczas byli dyskwalifikowani od leczenia operacyjnego i byli zmuszeni do wieloletniego �ycia z b�lem, bez mo�liwo�ci powrotu do pracy zawodowej.
Leczenie rehabilitacyjne jest najistotniejszym, uznanym, elementem leczenia zachowawczego b�l�w kr�gos�upa � opracowano szereg technik i metod skutecznej terapii. W przypadku pacjent�w po operacjach kr�gos�upa sytuacja jest diametralnie inna. Wprawdzie ukaza�y si� w �wiatowej literaturze doniesienia o konieczno�ci pooperacyjnej rehabilitacji, kt�ra poprawia odleg�e wyniki leczenia, lecz wi�kszo�� z nich nie ma cech dokumentu naukowego w rozumieniu Evidence Base of Medicine. Przegl�d tych prac wskazuje na znaczne r�nice w rodzaju i intensywno�ci zalecanych metod rehabilitacji, cho� cz�sto ona w og�le nie by�a stosowana po leczeniu operacyjnym. Dopiero w 2010 roku, w Wielkiej Brytanii, zosta�y zapocz�tkowane wieloo�rodkowe badania z randomizowan� , kontrolowan� pr�b� dotycz�ce pooperacyjnej rehabilitacji. Wyniki tych bada� jeszcze nie zosta�y opublikowane. W pi�miennictwie polskim w ci�gu ostatnich 10 lat ukaza�y si� 2 prace dotycz�ce warto�ci rehabilitacji po operacjach kr�gos�upa. Przegl�d tych prac wykazuje, �e nie ma jednolitej i wiarygodnej doktryny post�powania rehabilitacyjnego u operowanych pacjent�w. W wielu o�rodkach chirurdzy w obawie przed nieadekwatn� rehabilitacj� nie kieruj� pacjent�w na takie leczenie. W dyskusjach cz�sto padaj� stwierdzenia, �e dla pacjenta najlepsz� rehabilitacj� jest normalne �ycie. Ale przecie�, w�a�nie to �dotychczasowe normalne �ycie� doprowadzi�o pacjenta do powa�nego uszkodzenia kr�gos�upa.
Wg doniesie� autor�w brytyjskich jedynie 35% chirurg�w daje pacjentom konkretne, pisemne zalecenia pooperacyjne, z czego jedynie 45% jest kierowana do fizjoterapeuty. Dotychczasowe programy rehabilitacyjne w wi�kszo�ci ukierunkowane s� na zwi�kszanie si�y i sprawno�ci pacjenta przez regularne �wiczenia fizyczne w domu oraz edukacj� na temat przyczyn mechanizmu dysfunkcji.
Nasza innowacyjna metoda rehabilitacji, obejmuje zastosowanie technik osteopatycznych wg idei osteopatii funkcjonalnej, zintegrowanego programu edukacji pacjent�w, sukcesywnego wprowadzania adekwatnych �wicze� opartych na metodach McKenziego, Kaltenborna, Evjeta,Maligana,S-E-T oraz fizykoterapii, kt�rej g��wnym elementem b�dzie g��boka stymulacja elektromagnetyczna.
Program obejmuje 3 etapy pooperacyjnej rehabilitacji:
Etap I - pierwsze 8 tygodni po operacji: zmniejszanie b�lu pooperacyjnego, zwi�kszanie aktywno�ci, kontrola prawid�owego gojenia si� rany i bliznowacenia tkanek mi�kkich, wst�pna edukacja dotycz�ca prawid�owego le�enia, zmiany pozycji cia�a, prawid�owej postawy.
Etap II - 8-12 tydzie� po zabiegu: powr�t do normalnej aktywno�ci w �yciu codziennym poprzez: edukacje pacjenta dotycz�ce zachowa� i postawy cia�a, przywr�cenie nerwowo-mi�niowej rekrutacji mi�nia wielodzielnego (dynamiczna stabilizacja kr�gos�upa l�d�wiowego), normalizacja deficyt�w w elastyczno�ci w ko�czynach dolnych, eliminacja zaburze� chodu, poprawa postawy w sytuacjach wymuszanych przez prac� zawodow�.
Etap III - 12-18 tydzie� po zabiegu: zaawansowana rehabilitacja umo�liwiaj�ca powr�t do pracy zawodowej obejmuj�ca dalsze �wiczenia wzmacniaj�ce i uelastyczniaj�ce gorset mi�niowy, trening postawy, inicjowanie pozycji zgi�ciowych, stabilizacja tu�owia i prawid�owego ustawienia miednicy.
W trakcie tych trzech etap�w rehabilitacji b�dzie prowadzone niezale�ne leczenie fizykoterapeutyczne z wykorzystaniem pola magnetycznego, ultrad�wi�k�w, lasera niskoenergetycznego i pr�d�w wysokiej cz�stotliwo�ci. Sukces operacji kr�gos�upa z wykorzystaniem implant�w zwi�zany jest najcz�ciej z wytworzeniem si� dobrego zrostu kostnego. Zabiegi te, odpowiednio dawkowane, istotnie wp�ywaj� na powr�t prawid�owej aktywno�ci pacjent�w po operacjach kr�gos�upa.
W ostatnich latach obserwuje si� istotny wzrost liczby pacjent�w poddanych leczeniu operacyjnemu z powodu schorze� kr�gos�upa. Do 2000 roku operowanych by�o w ci�gu roku przeci�tnie 3% pacjent�w skar��cych si� na b�le kr�gos�upa. W ci�gu 5 lat w USA, w latach 2002 � 2007, cz�sto�� procedur operacyjnych wzros�a o 1400% ! Podobn� tendencj� obserwujemy w krajach Europy zachodniej i naszym kraju.
Ostatnie lata, to okres intensywnego rozwoju neuroortopedii � skomplikowanej metody leczenia schorze� kr�gos�upa z wykorzystaniem implant�w. Zosta�y stworzone nowe perspektywy dla pacjent�w , kt�rzy dotychczas byli dyskwalifikowani od leczenia operacyjnego i byli zmuszeni do wieloletniego �ycia z b�lem, bez mo�liwo�ci powrotu do pracy zawodowej.
Leczenie rehabilitacyjne jest najistotniejszym, uznanym, elementem leczenia zachowawczego b�l�w kr�gos�upa � opracowano szereg technik i metod skutecznej terapii. W przypadku pacjent�w po operacjach kr�gos�upa sytuacja jest diametralnie inna. Wprawdzie ukaza�y si� w �wiatowej literaturze doniesienia o konieczno�ci pooperacyjnej rehabilitacji, kt�ra poprawia odleg�e wyniki leczenia, lecz wi�kszo�� z nich nie ma cech dokumentu naukowego w rozumieniu Evidence Base of Medicine. Przegl�d tych prac wskazuje na znaczne r�nice w rodzaju i intensywno�ci zalecanych metod rehabilitacji, cho� cz�sto ona w og�le nie by�a stosowana po leczeniu operacyjnym. Dopiero w 2010 roku, w Wielkiej Brytanii, zosta�y zapocz�tkowane wieloo�rodkowe badania z randomizowan� , kontrolowan� pr�b� dotycz�ce pooperacyjnej rehabilitacji. Wyniki tych bada� jeszcze nie zosta�y opublikowane. W pi�miennictwie polskim w ci�gu ostatnich 10 lat ukaza�y si� 2 prace dotycz�ce warto�ci rehabilitacji po operacjach kr�gos�upa. Przegl�d tych prac wykazuje, �e nie ma jednolitej i wiarygodnej doktryny post�powania rehabilitacyjnego u operowanych pacjent�w. W wielu o�rodkach chirurdzy w obawie przed nieadekwatn� rehabilitacj� nie kieruj� pacjent�w na takie leczenie. W dyskusjach cz�sto padaj� stwierdzenia, �e dla pacjenta najlepsz� rehabilitacj� jest normalne �ycie. Ale przecie�, w�a�nie to �dotychczasowe normalne �ycie� doprowadzi�o pacjenta do powa�nego uszkodzenia kr�gos�upa.
Wg doniesie� autor�w brytyjskich jedynie 35% chirurg�w daje pacjentom konkretne, pisemne zalecenia pooperacyjne, z czego jedynie 45% jest kierowana do fizjoterapeuty. Dotychczasowe programy rehabilitacyjne w wi�kszo�ci ukierunkowane s� na zwi�kszanie si�y i sprawno�ci pacjenta przez regularne �wiczenia fizyczne w domu oraz edukacj� na temat przyczyn mechanizmu dysfunkcji.
Nasza innowacyjna metoda rehabilitacji, obejmuje zastosowanie technik osteopatycznych wg idei osteopatii funkcjonalnej, zintegrowanego programu edukacji pacjent�w, sukcesywnego wprowadzania adekwatnych �wicze� opartych na metodach McKenziego, Kaltenborna, Evjeta,Maligana,S-E-T oraz fizykoterapii, kt�rej g��wnym elementem b�dzie g��boka stymulacja elektromagnetyczna.
Program obejmuje 3 etapy pooperacyjnej rehabilitacji:
Etap I - pierwsze 8 tygodni po operacji: zmniejszanie b�lu pooperacyjnego, zwi�kszanie aktywno�ci, kontrola prawid�owego gojenia si� rany i bliznowacenia tkanek mi�kkich, wst�pna edukacja dotycz�ca prawid�owego le�enia, zmiany pozycji cia�a, prawid�owej postawy.
Etap II - 8-12 tydzie� po zabiegu: powr�t do normalnej aktywno�ci w �yciu codziennym poprzez: edukacje pacjenta dotycz�ce zachowa� i postawy cia�a, przywr�cenie nerwowo-mi�niowej rekrutacji mi�nia wielodzielnego (dynamiczna stabilizacja kr�gos�upa l�d�wiowego), normalizacja deficyt�w w elastyczno�ci w ko�czynach dolnych, eliminacja zaburze� chodu, poprawa postawy w sytuacjach wymuszanych przez prac� zawodow�.
Etap III - 12-18 tydzie� po zabiegu: zaawansowana rehabilitacja umo�liwiaj�ca powr�t do pracy zawodowej obejmuj�ca dalsze �wiczenia wzmacniaj�ce i uelastyczniaj�ce gorset mi�niowy, trening postawy, inicjowanie pozycji zgi�ciowych, stabilizacja tu�owia i prawid�owego ustawienia miednicy.
W trakcie tych trzech etap�w rehabilitacji b�dzie prowadzone niezale�ne leczenie fizykoterapeutyczne z wykorzystaniem pola magnetycznego, ultrad�wi�k�w, lasera niskoenergetycznego i pr�d�w wysokiej cz�stotliwo�ci. Sukces operacji kr�gos�upa z wykorzystaniem implant�w zwi�zany jest najcz�ciej z wytworzeniem si� dobrego zrostu kostnego. Zabiegi te, odpowiednio dawkowane, istotnie wp�ywaj� na powr�t prawid�owej aktywno�ci pacjent�w po operacjach kr�gos�upa.
Opracowanie:
Dr nauk med. Mariusz Maliszewski, Specjalista Neurochirurg, Neurotraumatolog,
Mgr Renata Sagan, Specjalista I° rehabilitacji ruchowej, Osteopata
PI�MIENNICTWO:
- AH McGregor, CJ Dor�, TP Morris, S Morris and K Jamrozik: Function after spinal treatment, exercise and rehabilitation (FASTER): improving the functional outcome of spinal surgery; BMC Musculoskeletal Disorders 2010, 11:17.
- Chou R, Baisden J, Carragee EJ, Resnick DK, Shaffer WO, Loeser JD: Surgery for low back pain: a review of the evidence for an American Pain Society Clinical Practice Guideline. Spine 2009, 34:1094-1109.
- Arts MP, Brand R, Akker ME, Koes BW, Bartels RH, Peul WC: Tubular diskectomy vs conventional microdiskectomy for sciatica: a randomized controlled trial. JAMA 2009, 302:149-158.
- Johansson AC, Linton SJ, Bergkvist L, Nilsson O, Cornefjord M: Clinic-based training in comparison to home-based training after first-time lumbar disc surgery: a randomised controlled trial. Eur Spine J 2009, 18:398-409.
- Hodges P, Hoorn W, Dawson A, Cholewicki J: Changes in the mechanical properties of the trunk in low back pain may be associated with recurrence. J Biomech 2009, 42:61-66
Wiadomo�ci zamieszczone na tej stronie maj� jedynie charakter informacyjny, nie mog� by� traktowane jako porada lekarska.